TOHUMDAN FİDE YETİŞTİRMEK

Yaklaşık 11 bin 500 yıl önce yerleşik düzene geçtiği düşünülen insanoğlu 23 bin sezondur  tohumdan fide yetiştirmek için verdiği kadim mücadeleye yakında bahar sezonu ile yeniden başlayacak. Elimizdeki atalık yerel tohumlarımızı kullanarak  hem sağlıklı doğal gıdamızı yetiştireceğiz hem de tüm baskılara engellemelere küresel tröstlere inat yerel ve atalık tohumlarımızın soyunu devam ettireceğiz.

Tohum yazımda belirttiğim gibi tohumlar üretmek istediğimiz bitkinin canlı embriyolarıdır. Bu tohumları bir önceki sezon usülüne uygun  olarak topladık yine usulüne uygun olarak sakladık. Şimdi  sıra bu kıymetli bebeklerimizi yeni sezon için büyütmekte.

Tohumdan Fide Yetiştirmede Zamanlamanın Önemi

Tohumdan Fide yetiştirmenin önemli bileşenlerinden biri de iyi zamanlama yapmaktır.Fideleriniz tarlaya ekim zamanı geldiğinde elinizde hazır olmalıdır. Fideler ne çok cılız ve küçük ne de haddinden fazla büyümüş olmalıdır. Fidelerinizi bu vakite tam gelişmiş olarak  denk  getirmek  için  bulunduğunuz bölgenin iklim şartlarını bilmeniz gerekir. Ben hesaplamayı   Marmara Bölgesinin kuzey batısı yani Trakya için nasıl yaptığımı anlatacağım. Sizde burdan yola çıkarak kendi bölgenize göre çok kolay hesaplayacaksınız.

Öncelikle bölgenizdeki ilkbahar son don tarihini bilmeniz gerekiyor. Biz Trakyada son don tarihi olarak Mayıs ayının ilk haftasını baz alıyoruz. Eskiler Hıdrellez kutlamasını yani 5-6 Mayıs tarihini son don tarihi kabul ederler.Bu tarihten itibaren fideleri tarlaya dikerler. Bu tarih fide yetiştirilip tarlaya ekilen tohumlar için geçerlidir. Direk tarlaya ekim yapılan tohumlar daha önce ekilebilirler. Bunların bazıları yazının sonundaki tabloda var.

Fideler  tohumların çimlenmesinden itibaren yaklaşık 45 – 50 günde tarlaya ekilecek hale gelirler. Bu ortalama bir süredir. Bazı tohumlar daha erken bazıları daha geç çimlenir. Bazıları da  büyümek için diğerlerinden daha  fazla ısıya ihtiyaç  duyar bu yüzden ortam sıcaklığı düşükse daha yavaş büyürler.Bu durumda Mayıs başından yaklaşık 45 gün geriye giderseniz Mart ortasına gelirsiniz. Bir 15 günde büyüme ve çimlenmedeki farklılıklar için eklerseniz Mart ayının ilk günleri veya şubat ayının son haftası bizim için ideal tarih olarak ortaya çıkar.

Sizlerde bulunduğunuz bölgedeki son don tarihlerine göre yani ilkbahar geç don tarihlerine göre bu şekilde hesabınızı  yapabilirsiniz.Fazla sıcak isteyen geç büyüyen fideler için örneğin  ” Biber ” , daha sıcak ve korunaklı ortamda dikim yaparak bu tarihi biraz daha öne çekebilirsiniz. Yani vakti geldiğinde tarlaya daha iri daha ele gelir fideler dikebilmek için biber tohumlarını Şubatın 20 si  gibi bir tarihte ekebilirsiniz.

Tohumdan  Fide Yetiştirmek İçin Gereken Malzemeler

Tohumdan fideye  geçen süreçte bazı malzemelere ihtiyacımız olacak.Bu malzemelerin seçimi sizin imkanlarınıza, zevkinize ve becerinize kalmış durumda En sıradan en bulunabilir her evde olan malzemelerle çimlendirme ve fide yetiştirme yapabileceğiniz gibi bu malzemelerin tamamını bu iş için tasarlanıp üretilmiş ürünlerden de seçebilirsiniz. Malzemenin ne olduğu çok da önemli değil  önemli olan sizin işi bilmeniz ve kararlılığınız. Tabiiki profesyonel ürünler işinizi kolaylaştıracaktır.

Küçük bir liste yapacak olursak lazım olan ana malzemeler ;

• Torf yada bahçemizde önceden hazırladığımız elenmiş kompost.
• Perlit veya  Vermikülit. ( yada her ikiside)
• İnce elenmiş çiftlik gübresi. ( Tercihen solucan gübresi )
• İlk ekim için plastik veya tahta kasalar.
• Şaşırtma için fide poşeti, plastik bardak, Viyol yada küçük saksılar.
• Etiketleme için sudan etkilenmeyen markör kalem yada sabit kalem.
• Plastik veya tahta etiket çubukları.
• Plastik süzgeç
• Torf  karışımını hazırlamak için plastik kova veya plastik leğen
• Torf  karışımımızı kasalara bastırmak için boyacı mala’ sı  ( şart değil elle yada altı düz herhangi bir şeyle yapabilirsiniz )

Yukarıda listelemiş  olduğum malzemeler tohum çimlendirmede kullanacağımız  temel malzemelerimizdir. Bu malzemelerin yerine aynı işlevi görecek başka malzemelerde kullanabilirsiniz. Bu daha önce de dediğim gibi imkan, zevk ve becerinize kalmış bir durum.

İlk defa tohum çimlendirecekseniz mümkün olduğunca yazdıklarıma bağlı kalmaya çalışın. Bir kez işin özünü öğrendiğinizde sonuca odaklanarak istediğiniz şekilde çimlendirme  yapıp fidelerinizi elde edersiniz.

Malzemelerimizi önceden hazır etmekte herzaman fayda var, işimi son dakkaya bırakmayı hiç sevmem. Genelde gerekli malzemelerim ve ekim planım 3 ay önceden hazır olur işe başlayacağım zaman onu almam lazım,  şunu bulmam lazım diye strese girmem sizede bunu  tavsiye ederim.

Tohumlarımızı Nerede Çimlendireceğiz

Tohumlarımız çimlenirken  ilk ihtiyaçları nem ve sıcaklık iken , çimlenme başladığında yani tohumlarımız uyandığında buna ışık da eklenir.

Bu üç önemli etken  bizi tohumdan fide yetiştirebilmemiz için başarıya götürecek  yolun başındaki ihtiyaçlarımızdır.Birinin  eksikliği  veya  fazlalığı fide yetiştirme çabamızı hüsranla sonuçlandırabilir.Bu önemli etkenleri göz önünde bulundurarak çimlendirmeyi yapacağımız yeri iyi seçmemiz gerekiyor.

Ben bu işe ilk başladığım yıllarda bir seramız olmadığı için çimlendirme işlemini evimizin önünde bulunan iki cephesi cam olan kış bahçesinde yapıyorduk.2010 yılında bahçede kurduğumuz seraya geçerek , tohum uyandırma ve fide yetiştirme işlerimizi orada yapmaya başladık.

Seralar, kış bahçeleri, mini hobi seraları, cam ile kapatılmış balkonlar, bol ışık alıyorsa evlerimizde pencere önleri bu iş için uygun olan yerler.

Tüm Türkiye’ye  atalık yerel tohumları ücretsiz dağıttığımız Ulusal Tohum Takas Merkezi ‘ ndeki dostlarımızın bir kısmı evlerinde cam önlerinde tohum uyandırıp bunları balkonlarında teraslarında  saksılarda  yetiştirerek  ürün alıp bir sonraki sezon içinde tohum üretimi yapıp fazlasınıda  paylaşıyorlar.

Niyet edip ısrar ettikten sonra başarmamanız mümkün değil.Hata yaptıkça tecrübe sahibi oluyor ve bir sonraki sezona daha da bilgili tecrübeli başlıyorsunuz.

Tohumlarımız hazır, kullanacağımız malzemeyi tedarik ettik, yerimizi ayarladık, ekim zamanını hesapladık artık işe başlayalım.Önce toprak hazırlığı.

Tohum Çimlendirme ve Fide Yetiştirme Harcı

Ben  tohumdan fide yetiştirmek için  torf, perlit, gübre ve vermikülit karışımı kullanıyorum.( Vermiküliti ilk defa bu yıl kapak malzemesi olarak deneyeceğim) Önce bu malzemelere ve özelliklerine kısaca değinelim sonra karışımı nasıl hazırlayacağımıza ve püf noktalarına geçelim.

Torf

Karışımımızdaki ana hammaddemiz torf.

Torf nedir diyecek olursak basitçe hastalık, parazit, yabancı tohum içermeyen, su tutma kabiliyeti yüksek, PH değeri nötr olan  bir tür bataklık toprağıdır. İthal ve yerli üretimi vardır istediğinizi kullanabilirsiniz.Sebze üretimi için ince olan  yani 0 – 5 mm arası  olacak şekilde  elenmiş olanını kullanırsanız daha iyi sonuç alırsınız.İthal torf sıkıştırılmış olarak  satılır. Ambalajı açtığınızda torfu elinizle gevşetmek  zorundasınız.

Torf yerine bahçemizde kendi yaptığımız blogda detaylı olarakda anlattığım kompostumuzu kullanabiliriz.Aslında bizim gibi doğal tarıma esaslarına göre üretim yapanların, permakültür ilkelerine göre hareket edenlerin asıl kullanması gereken de kompost olsa gerek. Her zaman asıl hedefimiz dışarıdan minimum girdi olmalı. Ürünlerimizin atıkları bir diğer ürünün veya sistemin girdisi olmalı.

Kompost yapıp kullanmak isterseniz blogdaki  ” Bahçedeki Hazine Kompost “ yazıma buradan ulaşabilirsiniz. Tüm detaylar bu yazımda mevcut , merak ettiklerinizi bilgi@bostanistanbul.com  adresine e-mail yollayarak  yada burada yorumlara yazarak sorabilirsiniz.

Perlit ;

İkinci katkı maddemiz perlit. Tarım perliti olarak satılır. Silis esaslı volkanik bir kayaçtır. Yüksek ısı ile işlenerek  küçük gözenekli  pirinç patlağına benzer yapıya getirilip satışa sunulur.Gözenekli yapısı sayesinde  karışımımızın havalandırmasını sağlar suyu ve besin maddesini içinde toplar akıp gitmesini engeller fide toprağımızı tavında tutar nemli kalmasını sağlar. Kök gelişimine katkısı yüksektir.

Kullanımında çok dikkat edilmesi gereken husus ise tozunun kesinlikle solunmamasıdır.Paketi açtığınız anda gözle toz kalktığını görmeseniz bile genzinizde anında perlitin kendine has tuhaf tadını hissedersiniz.Ben bu yüzden çuvalın yada paketin ucuna ufak bir delik açıp oradan bahçe hortumunu içeri sokar ve bolca sularım , bu şekilde kullandığınızda sorun kalmaz.Perlitin torf karışımına girmeden iyice ıslatılması da  gereklidir , ki görevini hakkıyla yapabilsin.

Gübre;

Gelelim gübreye , fide yetiştirme karışımımızın önemli bileşenlerinden biride gübredir.Fidemizin sağlıklı ve güçlü olması için gübre şarttır.Ben fide yetiştireceğim karışımda solucan gübresini tercih ediyorum.Sebebine gelince ; solucan gübresi ( eğer işini iyi yapan bir yerden temin ettiyseniz )  verimliliği çok arttıran hiç yabancı tohum barındırmayan, su tutma kabiliyeti çok iyi olan yaklaşık %60-70 organik madde içeren bir gübre ve toprak düzenleyicidir.

Homojen yapısı nedeniyle fide yetiştirme ortamlarının vazgeçilmez gübresidir.Solucan gübresi bulamazsanız elenmiş koyun, keçi veya  inek gübresi de kullanabilirsiniz. Yabancı tohum, hastalık, mantar barındırmaması için bu gübrelerin yıllanmış  ve iyice yanmış olduğundan emin olun. ( Yanmaktan kastım fermantasyon işleminin bitmiş olması )

Vermikülit ;

Ve son malzememiz vermikülit. Vermikülitde perlit gibi inorganik su tutma kapasitesi yüksek yabancı madde ve hastalık içermeyen , yüksek sıvı emme ve bunları yavaşça salma kabiliyeti olan madencilik faaliyeti ile elde edilen bir mineraldir.Genelde  vermikülit’de perlit gibi torfa 1:1 oranında eklenir. Sadece vermikülit kullanılarakta  dikim yapılabilir ama ben hiç denemedim. Bu sezon daha önce denediğim fakat çimlendirmeyi başaramadığım hassas  çiçek tohumlarını vermikülite ekerek çimlendirmeyi deneyeceğim.

Vermiküliti daha önce kullanmadım. Torf gübre ve perlit karışımı yıllardır kullandığım karışım.Fakat yıllardır çözmeye çalıştığım bir soruna vermikülitin çare olduğunu okuduğumda denemeye karar verdim.Muhakkak ki fidesini kendisi yetiştirenlerin karşılaştığı yegane sorunlardan biridir ” kapaktaki yosunlaşma” .Kapak; tohumları viyole veya her nereye ekiyorsak üstlerini kapatmak için kullandığımız malzemeye denir. Bu Torf karışımının kendisi olabileceği gibi başka bir malzemede olabilmektedir. Kapaktaki yosunlaşmayı tohumların ekime hazırlanması ve tohum ekimi bölümünde anlatacağım.

Karışım oranları ;

Genel olarak internette  veya sorup danıştığınız çiftçi , bahçıvan veya bu işi hobi olarak yapanların verdiği bilgilerde karışımda her girdi 1:1  oranında dır. Hiç uğraşmak istemiyorsanız direk bu oranı kullanabilirsiniz. 1 ölçek Torf, 1 ölçek perlit veya vermikülit , 1 ölçek gübre  iyice karıştırıp tohum yatağınızı hazırlayabilirsiniz.

Bende aşağı yukarı bu ölçüyü kullanıyorum. Karışımı hazırlarken şunlara dikkat ediyorum ;

• Şaşırtma yapacakmıyım ?
• Fideler ne kadar süre viyolde kalacak ?
• Fidelerin büyüme  sürecinde sık sık kontrol  şansım var mı ?

Bu sorular dahada artabilir. Çok fazla detaya girerek sizi sıkmak istemiyorum.Ama inanın bu evredeki yani tohumdan fide yetiştirmede yaptığınız hatalar sizi sezon gerisinde bırakır ve üzülürsünüz.

Kısaca değinelim bu sorulara.

Şaşırtma yapacakmıyım ?

Eğer  tohumları önce kasaya ekip sonra viyole şaşırtacaksanız kasa için hazırladığınız karışıma çok fazla gübre koymanıza gerek yok . Çünkü tohumlar burada çimlenip ilk yaprakları ( kotiledon yaprakları ) yere paralel hale gelinceye kadar kalacaklar sonrasında  viyole şaşırtacağız.   (Kısaca şaşırtmanın ne demek olduğuna değinecek olursak tohumun çimlenip ilk yaprakları çıkıp yere paralel hale gelmesinden sonra yerinden sökülüp başka bir gelişme ortamına aktarılması işlemine şaşırtma denir )

Fideler ne kadar süre viyolde kalacak ?

Yukarıda tohumdan fide yetiştirmede zamanlamanın önemi  bölümünde anlattığım hesaplamayı yaptığınızda fidelerinizin minimum 45 gün gibi bir süre viyolde / poşette veya saksıda kalacağını göreceksiniz. Eğer bulunduğunuz bölgede iklim şartları çok değişkense bu süre biraz daha uzayabilir. Fidelerimizin besinsiz kalmasını istemediğimizden  karışımdaki gübre miktarını biraz arttırabiliriz.

Hesapta olmayan bir durum ortaya çıkarsa ve az gübre kullandıysanız üzülmeyin. Gübre şerbeti hazırlayıp fideleri onunla sularsınız. Gübre şerbeti hazırlamak kolaydır , çok basite indirgersek kullanacağınız gübreyi suda bekletip bu su ile sulama yaparsınız.Ama kullanılacak gübre önemlidir kümes hayvanlarının gübresi fazla fosfor içerdiğinden dikkat etmek gerekir. Gübre şerbeti yapımı ile ilgili bilgiyi internette forumlarda bulabilirsiniz. Hiç riske girmeyeyim derseniz solucan gübresinden yapıp gönül rahatlığı ile kullanın . Her zaman bir çare bulunur yeterki problemi doğru tespit edin. Buda yıllar içersinde gözlemleriniz ve tecrübenizle gelişecek bir olgu.

Fidelerin büyüme sürecinde sık sık kontrol şansım var mı ?

Tam zamanlı olarak bahçelerinde veya tarlalarında bulunamayan bir çok arkadaşım ancak haftada bir veya iki kez fidelerini kontrol edebiliyorlar.

Bu durum sulama açısından havalarda sıcak gidiyorsa önemli bir sorun teşkil edebiliyor. Size tavsiyem fidelerinizi ikamet ettiğiniz yerde değilde başka bir yerde yetiştiriyorsanız 2-3 günde bir veya daha da kötüsü haftada bir gidip sulayabiliyorsanız karışımın içine perliti 1:1 oranından daha fazla koyun.Perlitin suyu tutup sonra yavaş salınımla ortama vermesinden dolayı fide harcınız daha uzun süre nemli kalacaktır.

Sonrasında fidelerinizi ilk şaşırtmada mümkün olan en büyük fide yetiştirme ortamına alın.  (Şaşırtmayı birden fazla da yapabilirsiniz , vaktiniz ve zevkinize kalmış bi durum. Fakat en az bir kez yapmak iyi olur). Yani  elinizdeki en büyük çaplı viyole, saksıya veya  fide poşetine.Çünkü nispeten küçük hacimli yetiştirme kapları dışları plastik olduğundan ve güneşi görünce çabuk ısındığından dolayı içlerindeki yetiştirme harcını ısıtarak suyunun hızla buharlaşmasına sebep olurlar ve sonuçta sık sık sulayamıyorsanız fideniz susuz kalır .

Dışarıda satılan konvansiyonel yetiştiricilerin  kullandığı minik viyollerdeki fidelerin sağlıklı görüntüsüne aldanmayın. Çünkü konvansiyonel tarıma yönelik fide yetiştiren firmaların profesyonel sulama – sisleme sistemleri vardır. Ortamın ve yetiştirme harcının nem durumuna göre vakit gözetmeksizin  otomatik sulama yaparlar.

 Harcının hazırlanması ;

Malzemelerimiz hazır şimdi  fide yetiştirme harcımızı hazırlayalım. Yukarıda da yazdığım gibi ben karışımı 1:1 oranında hazırlıyorum , siz hemen yukarıda yazdığım soruların cevaplarına göre kendi şartlarınızı belirleyip harcı öyle karabilirsiniz.

Harcı karacağım leğenin içine tüm malzemelerimden eşit oranda koyuyorum yani 1 ölçek Torf , 1 ölçek gübre, 1 ölçek perlit. Vermiküliti kapak olarak kullanacağım ama siz isterseniz karışıma koyabilirsiniz. Perlit yoksa onun yerine kullanabilirsiniz.Her ikisindende koymak bence gereksiz, boşuna masraf edersiniz.

Torf  genelde preslenmiş pakette satılır , özellikle ithal olanlar.Bu yüzden torfumuzu önce elle iyice ufalayıp havalandırıyoruz.Poşetinden çıkardığımız şekliyle alttaki fotoğrafta görüldüğü gibi iri parçalar halinde olduğundan homojen bir karışım elde edemeyiz. 

Gübremiz  elenmiş çiftlik gübresi yada en güzeli solucan gübresi olmalı. Solucan gübresini iyi bir üreticiden tedarik ettiyseniz zaten   elenmiş şekilde gelecektir elinize.Patojen yabancı bitki tohumu ve nematod barındırmadığı için solucan gübresi en iyi sonucu veriyor.Ayrıca besin değeri olarak da çok kuvvetli bir gübre.

Perlitimizi paketini açarken yukarda perlit başlığında bahsettiğim gibi  ıslatıyoruz. Tozunu kesinlikle solumuyoruz. ( tozu solunduğunda zararlı fakat  harç karışımında  kullanmamızın bir zararı yok bu aklınıza takılmasın ).Perlitin kullanacağımız kadar kısmını iyice ıslatıp da harca eklersek daha iyi sonuç alırız. Kullanmadığımız kısmını mümkün olduğu kadar kuru bırakalım( toz kalkmasın diye ilk ıslatmamız sorun değil onu kastetmiyorum ) Perlit beyaz olduğundan yosun tutmaya müsait, çok ıslak kalırsa bir müddet sonra yosun tutuyor. Bu yüzden kapak malzemesi olarakda  tek başına perlit kullanmayın.

Harcın içindeyken perlit de iyice su çeksin diye fazla sulama yaparsanız bu seferde harcınızı aşırı sulamış olursunuz. Fazla ıslak harç istemeyiz. Tohum  için nem ne kadar gerekli ise kökler içinde oksijen o kadar gerekli.

Az sulanmış düşük nemli bir harçta tohumlarınız ya hiç çimlenmeyecek yada çok düşük bir yüzde ile çıkım olacaktır.Çok sulanmış çimlendirme  harcında da tohumlarınız çürüyecektir.

 Harcının nem oranı ;

Çoğu yerde harcın nem oranı yüzde olarak verilir yada 3/2 gibi bir rakam verilerek  bu kadar nemli olması gerekli denir.Bu tarz tarifleri anlamakta tutturmakta zor. Çok basit şekilde anlatacağım size zaten fotoğraflarındanda anlayacaksınız.

Tüm malzemeleri leğen içersine koyduktan sonra ( leğen kullanmamızın sebebini kendiniz yaparkende anlayacaksınız karıştırmak kolay oluyor , kova nispeten daha zor ) önce karışımı mini bir bahçe küreğiyle  veya elle iyice karıştırıyoruz. Ki tüm malzeme iyice birbirine karışsın , kuru iken karıştırmak daha kolay oluyor.Sonra çok kısık açılmış bir hortum ile yavaş yavaş su ekleyerek bir yandan karıştırmaya devam ediyoruz.Yada arzu ederseniz maşrapa veya kova ile su ekler karıştırır sonra yine eklersiniz. Hangisi kolayınıza gelirse.

Şimdi en önemli nokta ;  harcımızı elimize alıp sıktığımızda su akmamalı , çiğköfte gibi şekil alabilmeli , ufaladığımızda da hemen ayrışabilmeli. Harçta istediğimiz nemin tam kararı bu.Ama daha da önemlisi tohumlar çıkıp fide olgunlaşana kadar nemi  yaklaşık olarak hep bu oranlarda tutmalısınız. Perlit bundaki en büyük yardımcınız. Harcınızı ilk aşamada bu nem oranında hazırlarsanız çalışmasıda kolay olur. Poşete viyole daha kolay dolar. Tohumları ektiğimizde can suyu için  bol suladığımızda  bu form kaybolacak. Fakat tohumlar çıkıpta fideler büyümeye başlayınca nem bu ölçüde olmalı.

Bir diğer önemli konuda sulama suyumuzun ısısı. Bahçede köyde kırsalda tohum ekenlerimiz genelde bu işleri dışarıda ( serada ) yaptıklarından dışarıdaki şebeke suyunu kullanırlar. Dikimlerde genelde ilkbahar öncesi soğuk havalarda yapılır dolayısı ile su soğuktur.Size tavsiyem kullanacağınız suyu önceden bir bidon veya varile alın ılınsın , çünkü sebze fideleri genelde 18 derece üzeri toprak sıcaklıklarında çimlendiğinden dolayı buz gibi su ile fide harcımızı soğutmak istemeyiz. Bu çok şart olmasada  yaparsanız daha iyi olacaktır.

Nede olsa hedefimiz tüm detayları düşünerek tüm olumsuz durumlara karşı önlem almak.

Bu yaptığımız karışım kullandığımız malzemeler itibari ile ideal fide büyütme harcı. Fakat diyelimki çok ücra bir yerdeyiz Torf yok perlit yok vermikülit yok ne yapacağız? Bu malzemeler zaten yakın zamana kadar yoktu. Peki fide üretmiyor muyduk ? Tabiiki üretiyorduk , atalık yöntemlerle. Şimdi bir ara başlık açıp bu duruma bir çözüm getirelim.

Alternatif ortamda tohum çimlendirme ;

Çoğumuz görmüşüzdür kuşların veya rüzgarın taşıdığı tohumlar mucizevi şekilde en olmadık yerde yeşerir bir bitki veya ağaç oluştururlar.Sevdiğim bir dostumun işyerinde 5. katta binanın dış duvarında bir kaç yıllık bir incir ağacı vardı, söyleseler inanmazsınız.Belkide insanoğlu dünyayı bu kadar kirletmesine ve umursamadan tüketmesine rağmen halen soyunu devam ettirebilmesini  tohumun mükemmel hayatta kalma direncine, mücadelesine borçlu.

Torf yok perlit yok vermikülit yok. Sorun değil , süregiden bir bahçemiz varsa zaten kompost yapmamız neredeyse bir zorunluluk. Çünkü doğal ve sağlıklı sürdürülebilir üretimden yanayız. En azından fide yetiştirecek kadar komposto zahmetsiz  uğraşısız yapabiliriz. Tabiiki bir sezon önceden başlıyacağız. Kompost yapmayı bilmiyorsanız  “Bahçedeki Hazine Kompost ”  yazıma bir göz atın.

Kompostumuzu  eleyip incelterek , gübre ile karıştırarak  fide yetiştirme harcı olarak kullanabiliriz. Nemin ayarlanması ve diğer tüm işlemlerde yukarıda açıkladığım şekilde hareket edebilirsiniz.

Diyelim ki kompostumuzda yok bu durumda ne yapacağız. bahçedeki toprağımızın temiz yani hastalıksız olduğuna güveniyorsak, yani bir önceki sezon bitkilerimiz çok hastalanmadıysa toprağımızı kullanabiliriz. Şöyleki gözümüze kestirdiğimiz en temiz bölgeden toprak alıp içindeki kalın organik maddelerden kurtulmak için eleriz ve aynı kompostlu karışımdaki gibi gübre ile karıştırarak kullanabiliriz.

Buradaki sıkıntı toprağımızda bulunabilecek olan nematodlar ,yabancı tohumlar,  hastalıklar . Bunun içinde toprağın dezenfekte edilmesi gerekiyor.Doğal tarım yanlısı olduğumuza göre bize en uygun dezenfekte işlemi  “solarizasyon” yani güneşle dezenfekte. Tabiiki bunun  içinde toprağımızı yaz aylarında  yani havanın sıcak güneşli olduğu zamanlar dezenfekte etmemiz gerekiyor.

Solarizasyon ile fide toprağının dezenfekte edilmesi;

Tohum yetiştirme harcı olarak kullanacağımız kadar toprak alabileceğimiz bir alanı ot, taş ve diğer maddelerden temizleyip düzelterek  suyun 30-40 cm derinliğe inmesini sağlayarak  suluyoruz. Toprağımızı uv katkılı naylon ile ( sera naylonu olabilir ) örtüyoruz. 4 ila 8 hafta arası bu şekilde kalıyor eğer toprak kurursa arada yine ıslatmamız gerekiyor, polarizasyon bitene kadar toprağımız nemli kalmalı. Alan küçükse naylonu kaldırıp sulama yaparak tekrar örtersiniz, eğer büyük alansa naylonla kapamadan önce altına damla sulama döşerseniz sizin için kolaylık olur. Komple bostanı bu şekilde örterek yabancı ot ve tohum derdinden kurtulmayı düşünsem de henüz denemiş değilim.Fakat büyük tarım arazilerinde ve seralarda uygulandığından dolayı işe yaradığından eminim.

Bu konu ile ilgili  internette geniş bilgi bulabilirsiniz. Bazı ot  cinsleri , topraktaki istenmeyen bitki tohumları ve nematodlar için kesin çözüm olduğu söyleniyor fakat virüsler zorlu şartlarda bile hayatlarını devam ettirebildiğinden dolayı virüs hastalıklarına muhtemelen etkisi yok bunuda dikkate alın lütfen.

Bu yazının  yayınlandığı tarih itibari ile yaklaşık 250 -300 tl ilk bir  malzeme masrafıyla 1.5 – 2 dönüme yetecek kadar fide yetiştirebilmeniz mümkün. Tercih sizin isterseniz Torf ve diğer malzemeleri satın alıp  çalışırsınız isterseniz hiç para harcamaz  bahçe toprağı  veya kendi kompostunuz ile yaparsınız. Ama benim size tavsiyem iyi bir sezon için işe sağlıklı ve iyi gelişmiş fidelerle başlamak şart olduğundan Torf ve diğer malzemeleri satın alıp işe o şekilde başlamanız.

Tohumların  Dikime Hazırlanması

Yavaş yavaş sadede geliyorum. Sizi sıkmak istemiyorum fakat en küçük detayı bile atlamak istemiyorum ki iddia ettiğim gibi yazıyı okuduğunuzda kimseye bir şey sorma ihtiyacı hissetmeyin. İlk defa tohumdan fide üretecek olsanız bile başarılı olmanızı hüsrana uğramamanızı istiyorum.

Bir yıl öncesi sezonda ayırıp sakladığımız tohumlarımızı kullanma zamanı geldi. Tohum yazımın sonunda bahsettiğim gibi  ” tohum saklamanın en iyi yöntemi onları her yıl yeniden ekmektir “.

Nasıl ki ekim dikim malzemelerimizi önceden hazırlamak  büyük kolaylıksa ekim yapacağımız tohumlarımızıda ekim planına göre önceden tedarik etmek aynı şekilde  bize kolaylık sağlar. Tavsiyem tohumunuzu bir önceki sezon ürününüzden  çıkarıp saklamanız atalık ve yerel tohum kullanmanız. Satın alma yoluyla tohum edinecekseniz F1 yani hybrid ( melez ) ve GDO ( genetiği değiştirilmiş organizma )  tohumları tercih etmeyin.Eğer tohum  satın almak zorunda kalırsanız kaynağından emin olun. 

Tohumlarınızı tedarik ederken dikim yapacağınız alanı yeterinden biraz fazlası ile  hesap etmelisiniz. Hava şartlarından veya diğer etmenlerden dolayı fire verebilirsiniz. Tohum miktarını  ekeceğiniz alanın boyutlarını sıra aralarını sıra adedini  hesaplayıp bir kağıt üzerine basitçe çizerek  hesaplayabilirsiniz. Bunu yazının sonundaki tablonun altında açıklıyorum.

Tohumların dezenfekte edilmesi ;

Bir önceki yıldan uygun şartlarda sakladığımız, takas yolu veya satın alma ile edindiğimiz tohumları dikimden önce dezenfekte ederek  taşımaları muhtemel virüs, bakteri ve mantara bağlı hastalıklardan korunabiliriz.

Ben dikim öncesi tohumlarımı 1 lt suya 50 ml çamaşır suyu katarak karıştırdığım solüsyonda 15 dakika bekletip sonra çok bol su ile yıkayıp dikiyorum.Bu karışım mantar ve bakteri için fakat virüse iyi gelmiyor. Virüslerin yok edilmesi daha zor. Ben hiç denemedim ama yabancı yayınlarda ekim öncesi 1 lt ye 40 ml olarak seyreltilmiş HCl ( hidroklorik asit ) içinde 60 dakika bekletip sonrasında temiz su ile yıkanıp ekilebildiği yazıyor. Kaynak güvenilir fakat yinede deneme yapmadan emin olamayız.

Bu ekim yılında ( 2019 ) bunun denemesini yapacağım.Ayrıca ekim öncesi kullanacağımız aletlerimizi ve özellikle bir önceki yıldan kalan kullanılmış viyollerimizi Çamaşır sulu karışım ile dezenfekte etmeliyiz.Bu çok basit işlemler inanın bir çok hastalığı engelleyici önlemlerdir.

Dikim öncesi tohumların ıslatılması ;

Tohumları bir gün yaklaşık 24 saat öncesinden  suya koyar ve iyice suyu çekmelerini sağlarsak çimlendirme işlemini hızlandırmış ve garantiye almış oluruz. Bazı arkadaşlarım daha uzun süre nemli bez içersinde bekleterek tohumlar çatladığında dikim yapıyorlar. Vaktiniz müsaitse bunuda yapabilirsiniz.

Özellikle bamya, mısır, fasulye , bezelye, bakla  gibi sert kabuklu tohumları bir gün önceden suya koyun böylece  suyun tohuma bir an önce işlemesini garanti etmiş olursunuz. Tohum yatağındaki nem oranının iyi ayarlanmamasından oluşacak gecikmelerine hatta tohumun kuruyarak ölme ihtimalini en aza indirmiş olursunuz. Ben tüm tohumlarımı muhakkak bu şekilde bir gün önceden ıslatıyorum.

Tohumlarımı bir kağıt bardak içerisine koyarak ağızlarını devrilip dökülme ihtimaline karşı nylon stretch ile kapıyorum ve üzerlerine muhakkak türlerini yazıyorum. Sakın bir şey olmaz dökülürse toplarım diye düşünmeyin üşenmeyin. Domatesten dört ayrı çeşit  ıslattığınızı düşünün,  diyelim ki kazara devirdiniz bardakları , tohumlar karışınca ayırma şansınız yok. 

Tohumlarımızı Nereye Dikeceğiz

Harcımızı yukarıda tarif ettiğim şekilde oranlara uyarak ve en önemlisi nemini iyi ayarlayarak hazırladık. Nem oranı harcın malzeme karışımından daha önemli lütfen ona çok dikkat edin. Malzemenin biri az geldi biri çok geldi önemli değil ama nem önemli. Çok nem  olursa tohumlar çürür , az  nem olursa çimlenme oranı düşer.

Ben fidelerimi asıl yerlerine yani tarlaya dikmeden önce bir kez şaşırtıyorum. Bunun için  tohumlarımı önce plastik veya ahşap  kasalara dikiyorum. Bu plastik veya ahşap kasalarımın derinliği fazla değil. Çünkü tohumlar burada çok fazla kalmayacaklar. Fazla torf ve gübre  harcamak istemiyorum. Dikkat sizde fazla torf ve gübre harcamayayım diye derin kasalar içine az harç koyarak tohum ekerseniz kasa kenarlarına denk gelen tohumlar yeterli ışığa ulaşamadıklarından aşırı uzamaya başlar. Bir diğer önemli hususta bu kasaların drenajının iyi olması yani  tohumları suladığınızda suyun fazlası  kasadan akıp gidebilmeli. Eğer kasalarınızda  su fazlasının akıp gidebileceği delikler yoksa  kasanın altına ve yanlarına  yeterli sayıda delik açmalısınız.

Ya alçak kenarlı ahşap veya plastik kasaya ekim yapacaksınız , yada elinizde alçak kenarlı plastik  veya tahta kasa  yoksa yüksek kenarlı plastik / tahta kasayı üst seviyeye yakın doldurup ekim yapacaksınız. İlk şaşırtmada minik fideleri kasadan söküp aldıktan sonra kalan harcı tekrar kullanabilirsiniz.

Plastik veya ahşap  kasaya ekim bu şekilde yapılıyor. eğer az miktarda fide yapıyorsanız evde balkon ve teras için üretim yapacaksanız ilk dikimlerinizi kağıt bardaklara, ağızları kesilip genişletilmiş meşrubat şişelerine, yoğurt kaplarına, ve aklınıza gelebilecek ıslanınca dağılmayan ve altına drenaj için delik açabileceğiniz her türlü malzemeye yapabilirsiniz.

Birim alana uygun miktarda tohum ;

Plastik , ahşap  kasaya veya her neye dikiyorsanız dikim alanının büyüklüğüne uygun miktarda tohum atın aşırı sık veya seyrek olmasın. Seyrek olmasının bir zararı yok  biraz fazla torf ve gübre kullanmış olursunuz. Fakat sık olursa ve şaşırtma zamanını  vakitsizlik yüzünden geciktirirseniz sorun çıkacaktır. Fazla sıkışık olan minik fideler ışık için birbirleriyle rekabete girecek ve fazla uzayacaklar gövdeleri ince kalacağından narinleşecekler. Şaşırtma yaparken daha hassas davranmanız gerekecek. Aynı zamanda minik kökleride fazla iç içe geçecek ayırmaya çalışırken zarar vereceksiniz.

Yerde hazırlanan fide yastıklarına dikim ;

Yakınımdaki köylerde ticari fide işi yapan bazı  tanıdıklarım işçilikten ve malzemeden tasarruf için direk yere ekim yapıyorlar. Bunun için yükseltilmiş iyi drene edilip gübrelenmiş  ve yabancı tohum barındırmayan alan hazırlanması gerekiyor.Bu iş biraz daha uzmanlık gerektiriyor . Benim size tavsiyem tohumlarınızı  viyol, poşet veya plastik / tahta kasalara  dikmeniz.

Yerde ekimlerde toprak sıcaklığıda önemli olduğundan bunu örtü altında yani serada yapmanız gerekiyor. Açık tarlaya ekim için beklerseniz sezonu çok geriden takip edersiniz.

Yerde dikimin bir diğer zorluğuda dikim ortamını tamamen yabancı ottan temizleme mecburiyeti. Dikim yaptığınız tohumlardan çıkan fideyi çok iyi tanımıyorsanız arada yabancı ot diye diktiğiniz sebze fidelerini söküp atmanız işten  bile değil.Toprağınızı iyi gevşetmediyseniz asıl yerlere dikim için fideleri sökerken zarar da verebiliyorsunuz. O yüzden biz Viyol,plastik / tahta kasa, poşet veya saksıda ekime devam edelim .

 Kasalara Dikim ;

Tohumlarımız hazır, harcımızı tarife göre hazırladık . Ben ilk ekimde plastik kasa kullanıyorum. Bu kasaları bir kez alınca uzun yıllar kullanabilirsiniz. Altlarına ve yanlarına suyun fazlasının akması için delikler açmayı unutmayın. Bu kasalara alternatif olarak ahşap limon sandıkları , uzun plastik saksılar , büyük yuvarlak saksılar, pazarcılardan alabileceğiniz plastik sebze kasaları ( bunların içini plastikle kaplayıp kullanırsınız ) ve aklınıza gelebilecek bir çok materyal kullanabilirsiniz.

Plastik kasalarımızı  harcımızla dolduralım ve üzerine hafifçe basarak sıkıştıralım. Ben bunun için boyacı malası kullanıyorum altı düz olan herseyle yapabilirsiniz. sıkıştırmadan maksat  tohumların çimlendiğinde daha rahat tutunmasını sağlamak ve sıkı yüzeyin üzerine tohumları daha düzgün yayabilmek.  

Islattığımız ve dezenfekte ettiğimiz tohumlarımızı plastik bir süzgeçe koyup dezenfekte suyunu süzelim ve bol sudan geçirelim. Bu aşamada tohumlarımız ıslak olduğundan dolayı birbirine yapışık olur ve homojen olarak dağıtmak zorlaşır.

Tohumların birbirinden ayrılıp ele gelir olmasını sağlamak için içlerine bir miktar kuru torf,  vermikülit  yada dere kumu karıştırabilirsiniz. Bunu tohumlar süzgeçteyken yapabilirsiniz fakat süzgeç plastik olmalı. Çünkü ıslanıp şişen tohumlar hassaslaşır elle karıştırırken metal süzgeç sert ve esnek olmadığından tohumlara zarar verebilirsiniz. Plastik süzgeç bulamazsanız sorun değil metal kullanın fakat dikkat edin hassas davranın.

Sonra bu karışımı kasaların veya başka bir kap hazırladı iseniz onun içine mümkün olduğu kadar homojen bir şekilde dağıtalım. Çok sık olmasın fazla  dağınıkta olmasın.isterseniz sıkıştırdığınız harç üzerine çizgi çekip bunun üstüne hat halinde de bırakabilirsiniz tohumlarınızı. Alttaki fotoğrafta vermikülit ile karıştırılıp harç üzerine homojen dağılmış tohumları görebilirsiniz.

Tohumların örtülmesi ( kapak yapmak );

Sıra geldi kapak yapmaya. Tohumlarımızı diktikten sonra üstlerini örtmeye kapak yapmak , kullandığınız malzemeye de kapak malzemesi deniyor. Bu yıl kapak malzemesi olarak vermikülit kullanacağım. Önceki yıllarda kapak olarak harç malzemesini kullanıyordum. Fakat seradaki rutubet ve sıcaklık yüzünden bir müddet sonra bu kapak yosun tutup sertleşiyordu. Bu da sulama esnasında fidelerinizi bol suladığınız halde suyun alt kısma geçmesini engelliyordu. Bu yıl hem kasalarda hem de şaşırtmadan sonra vermikülit kullanacağım. Bu soruna dikkat etmeniz lazım. Yüzlerce fideyi dayım ve kardeşimle  birlikte tek tek elden geçirmek zorunda kaldığımız oldu bu yüzden.

Kapak   harcını tohumun kalınlığı kadar yapmamız gerekir genel kural bu. Milimetrik ölçüye gerek yok fakat tohumlar çok derinde yada çok yüzeyde kalmamalı. Her tohum boyutu kadar gömülür, genel kural budur.

Kapağımızıda hafifçe bastırıp düzledikten sonra sulamaya geçelim . Burda dikkat edeceğimiz iki önemli husus var. Birincisi tohumlarımızı yerinden oynatmadan  sulamak ben bunun için ya ufak bir su pompası kullanıyorum  yada mini bir bahçe sulama bidonu ile halleniyorum. İkinci dikkat edeceğimiz konu suyun soğuk olmaması. Tohumlarımızın çabuk çimlenmesini istiyorsak bu mevsimde genelde soğuk olan musluk veya kuyu suyu ile değilde daha ılık suyla sularsak iyi olur. Bunun için seraya birkaç büyük bidon yerleştirip su doldurdum. Sulamayı bu bidonlardan yapıyorum. 

İlk çıkım esnasında  iyi bir yüzde yakalamak istiyorsak  fide harcımızın nemini kaybetmemesini kurumamasını sağlamamız gerekiyor

Etiketleme ;

Sulamayı yaptık , kasalarımızı etiketleyelim. Her bir çeşit tohumu mümkünse ayrı kasaya veya viyole ekelim.  Vede en önemlisi tüm tohumlarımızın bulunduğu kasaları etiketleyelim. Ben bu iş için yapılmış fide etiketleri üzerine asetat kalemi ile tür ve çeşit isimlerini yazıyorum . Garanti olması açısından isterseniz aynı bilgileri plastik / ahşap kasa üzerinede yazabilirsiniz. Ahşap üzerine kırtasiyelerde satılan ıslandığında akıp gitmeyen sabit kalem ile ( sabit kalem veya kopya kalemi  diye satılır ) yazabilirsiniz. Fideler büyüdüğünde Türlerini ayırmak kolaydır fakat aynı türden birkaç çeşit yapıyorsanız etiketlemek şarttır.

Şimdi bekleme zamanı. Kasalarımızı rurtubetlerini muhafaza edecekleri ılık bir ortamda tutacağız, torfumuzun kurumasına müsade etmeyeceğiz. mümkünse azar azar periyodik olarak sulayacağız. Tohumlarımız patlayana kadar bize ısı ve nem gerekli ışığa ihtiyacımız yok.Bu yüzden kasaların üstünü nem kaybını engellemesi ve sıcak kalmasına yardımcı olması için plastik bir örtü ile örtebiliriz. Işık geçirmesinin önemi yok. Fakat ilk patlayan tohumları görünce bu örtüyü açmalıyız çünkü artık ışıkta gerekli. Bulunduğunuz yerde geceleri çok soğuk oluyorsa gece kapatıp sabah açabilirsiniz kasaların üstünü. Fakat fideler uzadıkça bitkilerin ezilmemesine dikkat etmek şart.

 Viyol, poşet, kutu,bardak vs malzemelere yapılan dikim ;

Eğer şaşırtma yapmayacaksak tohumlarımızı ıslatma işlemini yaptıktan sonra viyole veya kağıt ve plastik bardaklara ufak saksılara tek tek ekebiliriz. Bunu yaparken şaşırtma yapmayacağımız için mümkün olan büyük viyol, poşet, bardak veya saksıları seçersek iyi olur. Tohumlarımız ıslak olduğundan ve birbirine yapıştığından bu iş biraz zahmetli olabiliyor. Tohumlarımızı süzdükten sonra kağıt veya bez bir havlu arasında nazikçe kurularsak daha kolay ekeriz. Viyollerin  ve saksıların altında zaten delik bulunur ve su fazlası akar. Fakat bardak ve diğer malzemelerde delik bulunmaz. Bunlara delik açmayı unutmayalım. 

Bakım

Diktiğimiz tohumlar türlerine göre farklı zamanlarda çimlenirler. İlk çıkış anına yani tohumlar çatlayıncaya kadar sıcaklık ve nem gereklidir. Yukarıdada anlattığım şekilde tohumlarınızı her ne içine ekti iseniz  üzerini cam , plastik veya herhangi başka bir şey ile örterek  sıcaklık ve nemin muhafazasını sağlayabilirsiniz. Sık sık kontrol edip nem durumuna göre de sulama yapmalısınız. Unutmayalım  aşırı sulama yok fakat  harcımızı kurutmakta yok. 

Ben tohumlarımı plastik kasalara ekip sera içersinde yerde ahşap paletlerin üzerine yerleştiriyorum. Üzerlerini eğer havalar soğuk gidiyorsa bir kat sera naylonu ile  örtüyorum. Yazı sonunda eklediğim tabloda çok sık ektiğimiz bazı türlerin çimlenme sıcaklıkları ve süreleri var. Oradan bakarak her şeyin yolunda gidip gitmediğini kontrol edebilirsiniz.

Ev içinde fide yetiştirecekseniz ;

Eğer ev içersinde cam balkonda , veya cam önünde çimlendirme yapacaksanız. Fideleriniz çimlenmeye başladığından itibaren ışığa çok ihtiyaç duyduklarından , fidelerinizin tek yöne ( ışığa doğru ) eğrilerek büyümelerini engellemek için her gün saksı, bardak veya ne içersinde ekili ise onu olduğu yerde yarım tur çevirin.  Kalorifer üzerinde olanlarında nem kontrolünü iyi yapın, çünkü ilk çıktıklarında hassas olan minik fideler hemen kurur ve ölürler. Son olarak ev için tavsiyem gübre olarak  kokmadığından ve temiz olduğundan  bulabilirseniz  solucan  gübresi kullanmanız. 

Şimdi sabır zamanı. Fidelerimizi dikim işlemini bitirdik. Şaşırtma zamanına kadar büyüteceğimiz yerlerine yerleştirdik. Ben sera içinde ahşap paletlere yerleştiriyorum viyollerimi. Paletlerin altında seralar fidanlıklar için satılan  yer örtüsü var. Bu örtünün özelliği suyu geçiriyor ama koyu renginden dolayı ışığı geçirmiyor. Bu özelliğinden dolayı fidelerimi suladığımda akan fazla su örtü üzerinde göllenme yapmıyor toprağa geçiyor. Örtü kullanmamın sebebi sulama yaptıkça toprakta büyüyen otların uzayarak fide aralarına dolmasını engellemek. Bunu yapmazsam fideler büyüyene kadar otlar iyice boyanıp viyollerin aralarından yükseliyor bir de onları temizlemek zorunda kalıyorum. Heleki ayrık otu varsa direk viyollerin içine giriyor.

Bulunduğunuz iklim soğuksa , viyoller serada dahi olsa üzerlerine ikinci bir  plastik örtü yapmanız gerekebilir. Böylece ortam sıcaklığını daha iyi yükseltip daha uzun süreli muhafaza etmiş olursunuz.

Şaşırtma Zamanı 

Fidelerin ilk yaprakları çıkıp  ( kotiledon yaprakları ) bunlar yere paralel hale gelince fidelerimiz için şaşırtma zamanı gelmiş oluyor. Ben bu yapraklar yere paralel hale gelir gelmez şaşırtma yapmıyorum. Biraz daha zaman geçmesini bekliyorum bu cılız halleri ile fideler üzerinde çalışmak tabiiki zor oluyor. Hassas olduklarında kırılıveriyor veya kopuyorlar. Bir çok kaynakta fidenin şaşırtma esnasında gövdeden değilde yapraktan tutulması gerektiği yazılı. Gövde gerçektende hassas ve çok ince olduğundan dolayı hemen kırılıveriyor. yapraklar nispeten daha sağlam olmasına rağmen onlarda kopabiliyor. Bu yüzden ben kotiledon yaprakları yere paralel hale geldikten sonra 1 hafta 10 gün  daha bekliyorum. Şaşırtmaya ondan sonra başlıyorum.

Şaşırtma yaparken bir kalem veya çubuk yardımıyla toprağı gevşetip minik fideyi kolayca alabilirsiniz.Ben fidelerimi büyük çaplı viyol veya  fide poşetine şaşırtıyorum. İçindeki harç ilk tohum ektiğimizle aynı. Bu yeni yerlerinde yaklaşık 40-45 kalacaklar ve buradanda daimi yerlerine tarlaya gidecekler. Viyolleri veya poşetleri doldururken içlerinin iyice dolduğundan emin olalım arada elimizle bastırıp yoklayalım fideyi diktikten sonra harç ilavesi zor oluyor. 

Sulamanın önemi;

Harcımızı doldurduktan sonra parmağınızla yada benim kullandığım gibi bir yassı çubukla harcın  ortasına bir delik açalım ve fidemizi oraya yerleştirip kenarlardan sıkıca bastıralım. Sonrada bol bol can suyu . Harç ne kadar nemli olursa olsun can suyu muhakkak gerekli adı üstünde ” can ” suyu . Onu vermeden olmaz.

İlk bir kaç günü atlatan fideler bilinki tuttular demektir , korkmayın. Dikkatli davranırsanız zaten %90 nını  garanti tutturursunuz. Sulama ve bakım hassasiyeti aynen devam etmeli. Sıcaklıklar henüz yükselmediğinden böcek haşerat popülasyonu henüz çoğalmadığından pek böcek zaiyatı olmaz. Ama yinede dikkat etmeniz lazım. Ortamınız sıcaksa  böceklerde hızla çoğalır. Doğal ilaçları ( örneğin arapsabunu sarımsak ) fidelerde de kullanabilirsiniz. Yere kasaların etrafına kükürt serpebilirsiniz.

Sulamada en dikkat etmeniz gereken husus , aşırı sulama yapmamak . Boyların aşırı uzamasını istemeyiz. Daha da önemlisi su kıtı kıtına yetmeli ki fideleriniz su bulmak için hızlıca kök geliştirsinler.

Fide satın almak ;

Hiç tavsiye etmiyorum ama eğer dışardan fide almak zorunda kalırsanız  kısa kalın koyu renkli fideleri tercih edin. Ve muhakkak bir kaç fideyi söküp kökler iyi gelişmiş mi kontrol edin. Dışardan aldığınız fidelerin tohumlarının ne olduğunu bilemezsiniz. Genelde satılan fidelerin %90 ı hybrittir . Gdo lu tohum ithali yasak ama yinede temkinli olmakta fayda var. Fide satın almak istediğinize göre ekecek yeriniz var demektir,  ekecek yeriniz varsa fideyi kendiniz yetiştirebilirsiniz demektir.

Bundan sonraki aşama son tarihleri geçince tarlaya ekim. Bunuda vakit yaklaşınca bir yazı ile ayrıca anlatarak bildiklerimi paylaşacağım.

Bu yazıda  gördüğünüz eksiklikleri yada sorularınızı yazının altına yorum olarak yazabilir yada bilgi@bostanistanbul.com adresine mail yolu ile gönderebilirsiniz.

EKİM DİKİM TABLOSU

Bol bereketli bir sezon dileği ile ..